Ürək xəstəlikləri dünyada ən çox rast gəlinən səhiyyə problemlərindən biridir. Təəssüf ki, bir çox insan ürək xəstəlikləri əlamətləri barədə məlumatsızdır və ya onları adi yorğunluq, stress və ya həzmsizliklə səhv salır.
Bu məqalədə biz ürəyinizin sizə göndərdiyi ən vacib siqnalları, o cümlədən “klassik” və “səssiz” əlamətləri ətraflı araşdıracağıq.
Ürək xəstəliklərinin ən vacib əlamətləri
Əgər vaxtınız azdırsa, bu xülasəyə diqqət yetirin. Aşağıdakı əlamətlərdən hər hansı biri, xüsusən də bir neçəsi eyni anda baş verərsə, dərhal həkimə müraciət edin:
Sinə Ağrısı: Sadəcə ağrı deyil, həm də sinədə sıxılma, təzyiq, ağırlıq və ya yanma hissi.
Nəfəs Darlığı: Hərəkət etmədən və ya uzanarkən belə nəfəs almaqda çətinlik çəkmək.
Qollara Yayılan Ağrı: Ağrı sinədən başlayıb sol qola, çiyinə, kürəyə, boyuna və ya çənəyə yayıla bilər.
Başgicəllənmə və Huşun İtilməsi: Qəfil başgicəllənmə, gözlərin qaralması və ya bayılma.
Soyuq Tər və Ürəkbulanma: Heç bir səbəb olmadan qəfil soyuq tər basması, mədə bulantısı və ya qusma.
Ümumi və "Klassik" ürək xəstəliyi əlamətləri
Bu əlamətlər bir çox fərqli ürək probleminin göstəricisi ola bilər:
1. Sinə Ağrısı (Angina Pektoris) Bu, ürək xəstəliklərinin ən çox bilinən əlamətidir. Lakin hər kəs bunu eyni şəkildə yaşamır. Bəziləri bunu kəskin sancı, bəziləri isə sinə üzərində “fil oturmuş” kimi təzyiq hissi kimi təsvir edir. Bu ağrı adətən bir neçə dəqiqə davam edir və fiziki gərginliklə artır, istirahətlə azalır.
2. Nəfəs Darlığı (Dispne) Əgər əvvəllər asanlıqla etdiyiniz hərəkətlər (məsələn, pilləkən qalxmaq) indi nəfəsinizi kəsirsə, bu, ürəyin qanı bədənə kifayət qədər effektiv pompa bilmədiyinin göstəricisi ola bilər. Xüsusilə uzanarkən artan nəfəs darlığı ürək çatışmazlığına işarə edə bilər.
3. Davamlı Yorğunluq və Halsızlıq Yaxşı yatmağınıza baxmayaraq özünüzü həddindən artıq və xroniki yorğun hiss edirsinizsə, diqqətli olun. Ürək bədənin ehtiyaclarını qarşılamaq üçün daha çox çalışdıqda, bu, ümumi bir tükənmişlik hissi yarada bilər.
4. Ürək Döyüntüsünün Pozulması (Aritmiya) Ürəyinizin çox sürətli (taxikardiya), çox yavaş (bradikardiya) və ya qeyri-müntəzəm (aritmiya) döyündüyünü hiss edirsinizsə, bu, ciddi bir problemin əlaməti ola bilər. Bu, adətən “ürək çırpıntısı” və ya “ürəyin döyüntü ötürməsi” kimi hiss olunur.
Xəstəlik növlərinə görə spesifik əlamətlər
Fərqli ürək xəstəlikləri özlərini fərqli göstərə bilər:
1. Koronar arteriya xəstəliyi və infarkt əlamətləri
Bu, ürək damarlarının tıxanması nəticəsində baş verir.
Əgər bir damar tamamilə tıxanarsa, bu, ürək infarktına (miokard infarktı) səbəb olur.
Sinədə sıxıcı, basqı xarakterli ağrı.
Ağrının sol qola, çənəyə, kürəyə və ya mədəyə yayılması.
Qəfil başlayan soyuq tər.
Kəskin nəfəs darlığı.
Mədə bulantısı və qusma (bəzən qida zəhərlənməsi ilə səhv salınır).
Şiddətli başgicəllənmə.
Vacib Qeyd: Ürək infarktı keçirən hər kəs kəskin sinə ağrısı yaşamır. Bəzən, xüsusilə qadınlarda və diabet xəstələrində, əsas əlamət kəskin nəfəs darlığı, çənə ağrısı və ya həzmsizlik hissi ola bilər.
2. Ürək çatışmazlığı əlamətləri
Ürək çatışmazlığı ürəyin bədənin ehtiyacı olan qanı effektiv şəkildə pompalaya bilməməsi vəziyyətidir.
Ayaqlarda, topuqlarda və pəncələrdə şişkinlik (ödem).
Gecələr artan və uzanarkən pisləşən quru, davamlı öskürək.
Qarında şişkinlik (maye toplanması səbəbindən).
Sürətli çəki artımı (maye yığılması hesabına).
İştahsızlıq və mədə bulantısı.
3. Ürək klapan (Qapaq) xəstəlikləri əlamətləri
Ürək qapaqcıqları düzgün açılıb-bağlanmadıqda qanın axını pozulur.
Ürəkdə küy (həkim müayinəsi zamanı eşidilir).
Fiziki hərəkət zamanı tez yorulma.
Nəfəs darlığı.
Ürək döyüntüsünün hiss edilməsi (çırpıntı).
Başgicəllənmə və ya bayılma epizodları.
Qadınlarda ürək xəstəliyi əlamətləri (fərqlər)
Kişilər daha çox “klassik” sinə ağrısı yaşasa da, qadınlarda ürək xəstəlikləri əlamətləri daha qeyri-müəyyən və “atipin” ola bilər.
Bu səbəbdən qadınlarda diaqnoz çox vaxt gecikir.
Qadınlar bu əlamətlərə xüsusilə diqqətli olmalıdırlar:
Kəskin və Qeyri-adi Yorğunluq: Günlərlə davam edən, yuxu ilə keçməyən halsızlıq.
Həzmsizlik və Mədə Ağrısı: Çox vaxt reflü və ya mədə pozğunluğu ilə səhv salınır.
Nəfəs Darlığı: Sinə ağrısı olmadan da baş verə bilər.
Kürək, Çiyin və ya Çənə Ağrısı: Sinə ağrısı əvəzinə ağrı bu nahiyələrdə hiss oluna bilər.
Yuxu Pozğunluqları: Qəfil başlayan narahat yuxu və ya yuxusuzluq.
Narhatlıq və Qayğı Hissi: Qəfil başlayan “pis bir şey olacaqmış” hissi.
Nə vaxt təcili yardım çağırmalı?
Aşağıdakı əlamətlər ürək infarktının göstəricisi ola bilər və dərhal 103-ə zəng etməyi tələb edir:
Bir neçə dəqiqədən çox davam edən və ya gəlib-gedən kəskin sinə ağrısı, təzyiq və ya sıxılma hissi.
Ağrının qollara, kürəyə, boyuna və ya çənəyə yayılması.
Qəfil başlayan, şiddətli nəfəs darlığı.
Soyuq tər, başgicəllənmə və ya huşun itirilməsi.
Unutmayın: Şübhəli vəziyyətdə maşın sürməyə cəhd etməyin. Təcili yardım çağırmaq həmişə ən təhlükəsiz yoldur.
Ürək xəstəlikləri əlamətləri həmişə aydın və kəskin olmur. Bədəniniz sizə siqnallar göndərirsə, bunları “stress” və ya “yorğunluq” kimi qəbul edib göz ardı etməyin.
Xüsusilə risk qrupundasınızsa (yüksək təzyiq, diabet, siqaret istifadəsi, ailədə ürək xəstəliyi hekayəsi varsa), hər hansı bir qeyri-adi simptomu ciddi qəbul etməli və mütləq bir kardioloqla məsləhətləşməlisiniz. Erkən aşkarlama müalicənin ən uğurlu yoludur.
Bu məqalə yalnız məlumatlandırma məqsədi daşıyır və tibbi məsləhət əvəzi deyil. Ürək sağlamlığınızla bağlı hər hansı bir narahatlığınız varsa, lütfən, ixtisaslı bir səhiyyə mütəxəssisi ilə əlaqə saxlayın.
